η Κίνα δίπλα στην Αίγυπτο, τη Λιβύη, την Υεμένη και το Μπαχρέιν στη λίστα ευμάρειας
Στη χώρα όπου το εισόδημα πενταπλασιάστηκε στη διάρκεια μόλις μισής γενιάς, οι Κινέζοι ανακαλύπτουν ένα από τα μεγαλύτερα μαθήματα της ζωής: ότι τα χρήματα δεν αγοράζουν την ευτυχία. Ολοένα και περισσότερο, ρωτούν τον εαυτό τους και ο ένας τον άλλον όχι “Μήπως τρώς σήμερα;” – έναν παραδοσιακό χαιρετισμό στην Κίνα! – αλλά “Είσαι ευτυχισμένος;”
Η έννοια της ευτυχίας, Ξίνγκφου, είναι κάπως περίεργη στην Κίνα αφού δεν συνυφαίνεται με την έννοια της ελευθερίας όπως στον δυτικό κόσμο, αλλά με μια διαρκή αναζήτηση που κάνει κάποιος άλλος για λογαριασμό των Κινέζων, αν λάβουμε υπόψη τον στίχο της “επαναστατικής” μπαλάντας «Η Ανατολή είναι Κόκκινη», που ορίζει ότι “ο Πρόεδρος Μάο αναζητά την ευτυχία του λαού του”.
Αλλά ξαφνικά, η ευτυχία βρίσκεται στην άκρη της γλώσσας κάθε Κινέζου πολιτικού. “Ό, τι κάνουμε έχει ως στόχο οι άνθρωποι να ζουν περισσότερο ευτυχισμένοι και με μεγαλύτερη αξιοπρέπεια,” δηλώνει ο πρωθυπουργός Wen Jiabao στο διάγγελμα του νέου έτους. Ομοίως, το ζήτημα “ευτυχία” αναφέθηκε πολλαπλά στη διάρκεια του φετινού Εθνικού Λαϊκού Κογκρέσου και της Κινεζικής Λαϊκής Συμβουλευτικής Διάσκεψης τον περασμένο Μάρτιο.
Σε τοπικό επίπεδο, οι δημοτικές αρχές έχουν καταρτίσει δείκτες ευτυχίας και ανταγωνίζονται μεταξύ τους για τον τίτλο της “πιο ευτυχισμένης πόλης της Κίνας”!
Γιατί η κινεζική κυβέρνηση πραγματοποιεί αυτά τα ξαφνικά άλματα και κάνει την “ευτυχία” μόδα; Οι κυνικοί υποστηρίζουν ότι οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι ψάχνουν ένα εναλλακτικό μέτρο επιτυχίας για την αναπόφευκτη εξέλιξη ότι η οικονομική ανάπτυξη θα φτάσει και θα ισορροπήσει σε ένα πλατώ, χωρίς περαιτέρω προσμονές. Μια τέτοια ματαίωση θα μπορούσε πράγματι να φέρει λαϊκή απογοήτευση. Άλλοι πιστεύουν ότι η έννοια της ευτυχίας είναι ένα το φυσικό επακόλουθο της χρόνιας προπαγάνδας του Κομμουνιστικού Κόμματος για τη δημιουργία μιας “αρμονικής κοινωνίας”, εναρμονισμένο στα νέα δεδομένα ανάπτυξης.
12 διαφορετικές δημοσκοπήσεις, προσπάθησαν πρόσφατα να μετρήσουν την ευτυχία του κινεζικού λαού. Οι απαντήσεις δεν ήταν πάντα αυτό που αναζητούσε η ηγεσία του.
Πράγματι, πριν από το Εθνικό Λαϊκό Κογκρέσο, η κρατική πύλη πληροφόρησης, China.com.cn, ρώτησε 1.350 άτομα και μόλις 6% απάντησαν ότι είναι “πολύ χαρούμενοι”, σε αντίθεση με το 48% που δήλωσαν ότι “δεν είναι ικανοποιημένοι”. (Οι ενδιάμεσες απαντήσεις ήταν “έτσι κι έτσι” ή “αβέβαιο”). Η είδηση για τα δυσάρεστα αποτελέσματα της έρευνας στην αγγλόφωνη εφημερίδα China Daily απομακρύνθηκε με συνοπτικές διαδικασίες από το Internet.
Τα αποτελέσματα μιας άλλης δημοσκόπησης όμως ήταν ακόμη πιο ανησυχητικά για το καθεστώς. Σε αυτή τη δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο μήνα, άνθρωποι από 124 χώρες αξιολόγησαν οι ίδιοι τη δική τους «ευημερία», και η Κίνα έλαβε την 92η θέση μολονότι αποτελεί την πιο γρήγορα αναπτυσσόμενη οικονομία στον κόσμο.
Μόνο το 12% των κινέζων περιέγραψαν τη χώρα τους ως “ακμάζουσα”. Η σημασία βρίσκεται στο γεγονός ότι η Κίνα καταλαμβάνει μια θέση σε αυτό τον κατάλογο ακριβώς δίπλα στην Αίγυπτο, τη Λιβύη, την Υεμένη και το Μπαχρέιν, τις χώρες δηλαδή στις οποίες η λαϊκή δυσαρέσκεια μετατράπηκε σε σφοδρές και ανατρεπτικές λαϊκές εξεγέρσεις. Ως μέτρο σύγκρισης, αναφέρουμε ότι η Δανία έλαβε την πρώτη θέση στη λίστα με ποσοστό 72%.
Προκύπτει λοιπόν το εξής ερώτημα. Είναι οι άνθρωποι πιο ευτυχισμένοι όταν όλοι είναι εξίσου φτωχοί (βλ. Κίνα στο μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα); Ή δημιουργούν δυστυχία οι εισοδηματικές ανισότητες όταν κάποιοι άνθρωποι γίνονται πλουσιότεροι, αλλά όχι όλοι,
Η έρευνα που θα απαντήσει στο ερώτημα έχει ήδη ξεκινήσει στην Κίνα και βασίζεται σε αυτό που ονομάζεται Easterlin Paradox, όρο που εισήγαγε ο καθηγητής οικονομολογίας Richard Easterlin στη δεκαετία του 1970 όταν έγραψε πως όταν οι άνθρωποι παίρνουν αρκετά χρήματα για να καλύψουν τις βασικές ανάγκες τους, τα υψηλότερα εισοδήματα δεν οδηγούν αναγκαστικά σε μεγαλύτερη ευτυχία.
Στο Κολλέγιο Οικονομίας και Διοίκησης “Αντάϊ” του Πανεπιστημίου Ξιατόνγκ της Σαγκάης, οι ερευνητές κάνουν πειράματα με εθελοντές και προσομοιώσεις στον υπολογιστή και μελετούν την επίδραση της ταχείας οικονομικής και κοινωνικής αλλαγής στα επίπεδα της ευτυχίας. Τα πρώτα ευρήματα δείνουν ότι κάθε αλλαγή, ακόμα και θετική, φέρνει μαζί και κάποια δυσαρέσκεια, γιατί οι άνθρωποι δεν μπορούν να συνηθίσουν εύκολα μια νέα κατάσταση. Εξάλλου διαπιστώνεται ότι όταν οι άνθρωποι αποκτούν περισσότερο πλούτο αισθάνονται φθόνο για εκείνους που βρίσκονται ακόμη πιο μπροστά.
