Με αφορμή ραδιοφωνική συνέντευξη στη Μαρία Παύλου για τον Αθήνα 9.84
τρώμε κάθε φορά που χρειαζόμαστε αγάπη ή δεν νιώθουμε καλά
Οι άνθρωποι χρησιμοποιούμε το φαγητό ως μέσο για να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας.
Αυτή η στενή σχέση μεταξύ διατροφής και συναισθημάτων αρχίζει νωρίς στη ζωή. Όταν ένα παιδί μοιάζει δυστυχισμένο, ο φροντιστής του του προσφέρει φαγητό για να νιώσει καλύτερα. Είναι στην κουλτούρα μας να προσφέρουμε φαγητό για δείξουμε την εκτίμησή μας ή ακόμη και για να καλωσορίσουμε κάποιον. Θα θυμάμαι πάντα τη γιαγιά μου να με κυνηγάει να φάω το αυγό μου, αλλά και τη θεία της Nia Vardalos στο “Γάμος αλά Ελληνικά” να βασανίζει το σόι του γαμπρού για να φάει το κρέας που είχε μαγειρέψει: “eat your meat!”.
Εάν φαγητό = αγάπη, τότε επιλέγουμε με άνεση να τρώμε κάθε φορά που χρειαζόμαστε λίγη στοργή ή δεν νιώθουμε καλά. Η σύνδεση μεταξύ των δύο γίνεται ακόμη πιο ισχυρή με την πάροδο του χρόνου και ευοδώνει τον πόθο για το φαγητό …κάθε φορά που το απαιτούν οι περιστάσεις.
Πράγματι, όταν μας συμβαίνει κάτι που μας προκαλεί ένα αρνητικό συναίσθημα, τότε το φαγητό μπαίνει στο παιχνίδι. Εάν δεν είστε πεινασμένοι και αναρωτιέστε γιατί τρώτε, τις περισσότερες φορές η ειλικρινέστερη απάντηση είναι “για να αλλάξει ο τρόπος που αισθάνομαι”.
Όταν έχετε μια κακή ημέρα, το φαγητό μπορεί εύκολα να παίξει το ρόλο του μοναδικού σας φίλου. Η υπερφαγία μπορεί να εξαλείψει τα δυσάρεστα συναισθήματα, όπως το άγχος και η στεναχώρια. Αλλά η ανακούφιση είναι εντελώς παροδική.
Πολλοί υπερφάγοι έχουν κατάθλιψη από πριν, ή την αποκτούν στην πορεία της υπερφαγίας. Άλλοι μπορεί να έχουν πρόβλημα με τον έλεγχο των παρορμήσεων και την έκφραση των συναισθημάτων τους. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η μοναξιά, και η φτωχή αντίληψη για την εικόνα του σώματος μπορούν επίσης να συμβάλουν στην υπερφαγία.
Επιπλέον, οι έλληνες δεν έχουμε καλή σχέση με το συναίσθημα της ντροπής. Η αλλαγή στις οικονομικές μας δυνατότητες ανοίγει την πόρτα στην αυτολύπηση και η κοινωνική πίεση προσθέτει σε αυτήν. Το συναίσθημα ντροπής ανατροφοδοτεί με τη σειρά του την υπερφαγία.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα χαμηλά επίπεδα της σεροτονίνης, ενός φυσικού νευροδιαβιβαστή στον εγκέφαλο, παίζουν ρόλο στην ψυχαναγκαστική κατανάλωση τροφής. Διόλου τυχαία, γνωρίζουμε ότι ο άνθρωπος που πάσχει με κατάθλιψη παρουσιάζει χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης.
Προτάσεις:
1. Διαχειριστείτε το άγχος. Ένα από τα πιο σημαντικά ζητούμενα για τον αποτελεσματικό έλεγχο της υπερφαγίας είναι να βρούμε εναλλακτικούς τρόπους για να αντιμετωπίσουμε το στρες. Αυτοί μπορεί να περιλαμβάνουν την άσκηση, τον διαλογισμό, ασκήσεις χαλάρωσης ή ενδυνάμωσης, καθώς και απλές ασκήσεις αναπνοής. Η άσκηση, ειδικότερα, βοηθάει στον έλεγχο του βάρους και στη βελτίωση της συνολικής υγείας, αλλά επίσης συμβάλλει βιολογικά στη θετικοποίηση των συναισθημάτων μας.
2. Να τρώτε 3 γεύματα την ημέρα, καθώς και υγιεινά σνακ σε μια προγραμματισμένη ώρα φαγητού, χωρίς να παραλείπετε γεύματα (τη διατροφική συμπεριφορά που γνωρίζουμε ότι συχνά οδηγεί στην επεισοδιακή υπερφαγία).
3. Αποφύγετε τον πειρασμό. Αφαιρέστε τον πειρασμό από το ψυγείο και τα ντουλάπια.
4. Σταματήστε να κάνετε δίαιτα. Η στέρηση και η πείνα της αυστηρής δίαιτας μπορεί να προκαλέσει τον πόθο για την τροφή και να εξωθήσει στην υπερφαγία. Αντί να κάνετε δίαιτα, βάλτε μέτρο στις διατροφικές σας συνήθειες. Εντοπίστε θρεπτικές τροφές που μπορείτε να απολαμβάνετε μέχρι να νιώθετε πληρότητα.
5. Αποφύγετε την καθολική απαγόρευση συγκεκριμένων τροφών, καθώς αυτό μπορεί να σας κάνει να τις ποθήσετε ακόμα περισσότερο.
6. Καταπολεμήστε την πλήξη. Αντί για σνακ όταν είστε βαριεστημένοι, κάντε μια βόλτα, καλέστε έναν φίλο, διαβάστε ένα βιβλίο, αναπτύξτε ένα χόμπι όπως η κηπουρική.
7. Να κοιμάστε αρκετά. Εάν είστε κουρασμένοι, μπορεί να επιδιώκετε να τρώτε διαρκώς προκειμένου να ενισχύετε την ενέργειά σας. Πάρτε έναν υπνάκο ή πηγαίνετε στο κρεβάτι νωρίτερα.
8. Ακούστε το σώμα σας. Μάθετε τη διάκριση μεταξύ σωματικής και συναισθηματικής πείνας. Αν φάγατε πρόσφατα και δεν γουργουρίζει το στομάχι, τότε κατά πάσα πιθανότητα δεν πεινάτε πραγματικά. Δώστε χρόνο και κάντε υπομονή να φύγει η λαχτάρα.
9. Κρατήστε ένα διατροφικό ημερολόγιο τροφίμων. Γράψτε τι τρώτε, πότε, πόσο και πώς αισθάνεστε όταν τρώτε. Θα αποκαλυφθεί μπροστά σας η σχέση μεταξύ της διάθεσής σας και της υπερφαγίας.
10. Λάβετε υποστήριξη. Μιλήστε με την οικογένεια και τους φίλους σας, αναζητήστε ομάδες υποστήριξης και, ει δυνατόν, συμβουλευτείτε έναν ψυχοθεραπευτή (!)
