Η ανθρώπινη ψυχή αναζητά καταφύγιο στη ζεστασιά της οικογένειας, σε ένα άγγιγμα οικείο, μια αγκαλιά αγαπημένη, έναν δεσμό που με τίποτα δεν μπορεί να αντικατασταθεί. Το βίντεο που έχει γίνει viral τις τελευταίες ώρες με έναν πατέρα που επιστρέφει στην Ελλάδα μετά από μήνες μακριά (Ολλανδία), για οικονομικούς λόγους, έρχεται να αναδείξει αυτήν ακριβώς την ομορφιά της οικογενειακής επανένωσης, αλλά και τον πόνο της αναγκαστικής απόστασης που πολλές οικογένειες βιώνουν.
Στο βίντεο, ο μικρός γιος ξεσπά αυθόρμητα σε κραυγές χαράς και ανακούφισης όταν αντικρίζει ξαφνικά τον πατέρα του. Ένα έντονο συναίσθημα πλημμυρίζει τον χώρο, εκφρασμένο μέσα από δάκρυα χαράς και αγκαλιές. Αυτό το στιγμιότυπο, που πολλοί μπορούν να αντιληφθούν ως απλό, αποκαλύπτει τη βαθιά ανάγκη για σύνδεση που έχουν τα παιδιά με τους γονείς τους, ανάγκη η οποία χάνεται εν μέρει όταν οι συνθήκες της ζωής αναγκάζουν τις οικογένειες να απομακρύνονται.
Οι σύγχρονες οικονομικές συνθήκες, με την ακρίβεια και τους επίμονα χαμηλούς μισθούς, υποχρεώνουν πολλούς γονείς να αναζητούν εργασία στο εξωτερικό, προσφέροντας καλύτερες οικονομικές ευκαιρίες αλλά θυσιάζοντας καθημερινές στιγμές με την οικογένειά τους. Σε αυτό το βίντεο, ο πατέρας παραδέχεται με συγκινητική ειλικρίνεια πως, παρά τη βελτίωση στην οικονομική τους κατάσταση, η απώλεια αυτών των στιγμών δεν μπορεί να αντισταθμιστεί από κανένα χρηματικό ποσό. “Τρεις μήνες μακριά από το παιδί μου για κάτι καλύτερο οικονομικά – και όμως δεν αξίζει να είσαι μακριά από το παιδί σου, γιατί καμία στιγμή σαν και αυτή δεν αγοράζεται,” δηλώνει.
@pavlosamoiridis87 Τρεις μηνες μακρια απ το παιδι μου😢 Γιατι? Για κατι καλυτερο οικονομικά!😡 Κ ομως δε αξιζει να εισαι μακρια απ το παιδι σου γιατι καμια στιγμη σαν κ αυτη δεν αγοραζεται 🙏🏻
♬ πρωτότυπος ήχος – Pavlos Amoiridis
Το παιδί
Η αγκαλιά του γιου του είναι κάτι περισσότερο από μία απλή έκφραση χαράς. Σύμφωνα με έρευνες στην αναπτυξιακή ψυχολογία, η απουσία γονέα, ιδιαίτερα για μεγάλα χρονικά διαστήματα, μπορεί να επηρεάσει την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού (Rohner & Veneziano, 2001). Οι στενοί συναισθηματικοί δεσμοί με τους γονείς προσφέρουν στα παιδιά αίσθημα ασφάλειας, επιβεβαίωση της αξίας τους και ψυχική σταθερότητα,.
Η απόσταση ανάμεσα σε γονέα και παιδί, ειδικά όταν αυτή είναι παρατεταμένη, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού αλλά και την ψυχική υγεία του γονέα. Η απουσία του γονέα σε σημαντικές φάσεις ανάπτυξης του παιδιού, όπως η πρώιμη παιδική ηλικία ή η εφηβεία, μπορεί να οδηγήσει σε ανασφάλεια, άγχος αποχωρισμού, ακόμα και σε μειωμένη αυτοπεποίθηση και δυσκολία στη διαμόρφωση κοινωνικών σχέσεων. Σύμφωνα με τη θεωρία της προσκόλλησης (Bowlby, 1988), τα παιδιά που μεγαλώνουν με συνεχή παρουσία του γονέα, ειδικά κατά τα πρώτα χρόνια, αναπτύσσουν μια ασφαλή βάση, κάτι που τα βοηθά να αντιμετωπίζουν με θετικό τρόπο τον κόσμο και τις προκλήσεις της ζωής.
Όταν, όμως, υπάρχει μια φυσική ή συναισθηματική απόσταση για μεγάλα χρονικά διαστήματα, το παιδί μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα άγχους ή ακόμα και θλίψης, καθώς η βασική του πηγή ασφάλειας και καθοδήγησης είναι απούσα. Το άγχος αποχωρισμού είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο που παρατηρείται σε τέτοιες περιπτώσεις, με τα παιδιά να φοβούνται ότι ο γονέας τους μπορεί να μην επιστρέψει ή να μην τους προσφέρει την ίδια συναισθηματική υποστήριξη στο εξής. Έρευνες δείχνουν ότι παιδιά που βιώνουν την απουσία γονέα για μεγάλα χρονικά διαστήματα μπορεί να αναπτύξουν δυσκολίες στον συναισθηματικό έλεγχο, με αποτέλεσμα την εμφάνιση αρνητικών συμπεριφορών και αυξημένο κίνδυνο για αναπτυξιακές διαταραχές και προβλήματα συμπεριφοράς (Ainsworth et al., 1978).
Ο γονέας
Από την πλευρά του γονέα, η ψυχολογική πίεση της απόστασης είναι εξίσου σοβαρή. Η απουσία από την καθημερινότητα των παιδιών τους οδηγεί πολλούς γονείς να νιώθουν ενοχές, αίσθημα ανεπάρκειας ή ακόμα και θλίψη για τις στιγμές που χάνουν. Συχνά βιώνουν εσωτερικές συγκρούσεις σχετικά με την απόφαση να απομακρυνθούν για επαγγελματικούς λόγους, κάτι που αυξάνει το άγχος και επηρεάζει την ποιότητα ζωής τους (Hochschild, 2012). Αυτή η ψυχική επιβάρυνση μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική εξάντληση και προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως κατάθλιψη και άγχος.
Η επιστροφή του πατέρα, έστω και για λίγο, είναι για το παιδί μια υπενθύμιση ότι δεν είναι μόνο του, ότι δεν έχει χαθεί η αγάπη και η αφοσίωση. Η στιγμή που αποτυπώθηκε στο βίντεο δείχνει ότι η συναισθηματική ανάγκη των παιδιών δεν καλύπτεται απλώς από την φυσική παρουσία, αλλά από την ποιότητα και την ένταση της σύνδεσης που δημιουργείται. Αυτός ο συναισθηματικός δεσμός, σύμφωνα με τη θεωρία της προσκόλλησης, είναι απαραίτητος για τη συναισθηματική ωρίμανση και την ανάπτυξη θετικών συναισθημάτων όπως η εμπιστοσύνη και η ενσυναίσθηση (Bowlby, 1988).
Για τον πατέρα, η εμπειρία της επιστροφής στον γιο του αποδεικνύεται, πράγματι, βαθιά συγκινητική και αποκαλυπτική. Η συνειδητοποίηση ότι, παρά τις οικονομικές δυσκολίες, η φυσική απουσία του έχει βαθιά ψυχολογική επίδραση στο παιδί, τον φέρνει αντιμέτωπο με τα συναισθήματα ενοχής και αμφιβολίας. Σε κοινωνικό επίπεδο, αυτό το βίντεο προκαλεί συζητήσεις γύρω από την έννοια της “ανάγκης” για οικονομική ευμάρεια σε σχέση με τις συναισθηματικές ανάγκες της οικογένειας. Εν τέλει, αν και η οικονομική επιβίωση είναι απαραίτητη, οι στιγμές που χάνονται δεν μπορούν να αναπληρωθούν.
Αυτή η συγκινητική ιστορία τονίζει τη σημασία του να βρίσκουμε ισορροπία ανάμεσα στη δουλειά και την οικογένεια. Ίσως, για κάποιους γονείς, οι θυσίες που κάνουν για ένα καλύτερο οικονομικό μέλλον είναι η μόνη επιλογή, αλλά για τους ίδιους και τα παιδιά τους, η απόσταση αυτή δεν παύει ποτέ να είναι επώδυνη. Αυτές οι στιγμές της συνάντησης και της επανένωσης θυμίζουν σε όλους ότι η αγάπη, η παρουσία και η σύνδεση με τους αγαπημένους μας είναι η πραγματική πηγή ευτυχίας.
Οι παιδοψυχολόγοι μπορούν να προσφέρουν πολύτιμη υποστήριξη σε παιδιά που βιώνουν συναισθηματικές δυσκολίες, όπως άγχος αποχωρισμού ή ανασφάλεια λόγω της απουσίας ενός γονέα. Μέσω συστηματικής παρακολούθησης και εξατομικευμένων θεραπευτικών μεθόδων, βοηθάμε τα παιδιά στο ιατρείο μας να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, να αναπτύξουν δεξιότητες διαχείρισης άγχους και να αισθανθούν ασφαλή. Επιπλέον, καθοδηγούμε τους γονείς, παρέχοντάς τους χρήσιμες συμβουλές για το πώς να επικοινωνούν καλύτερα με τα παιδιά τους και να ενισχύουν τη συναισθηματική τους σύνδεση, παρά την απόσταση ή άλλες δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν.
Βιβλιογραφία
- Ainsworth, M. D. S., Blehar, M. C., Waters, E., & Wall, S. (1978). Patterns of attachment: A psychological study of the strange situation. Erlbaum.
- Bowlby, J. (1988). A Secure Base: Parent-Child Attachment and Healthy Human Development. Basic Books.
- Hochschild, A. R. (2012). The Outsourced Self: Intimate Life in Market Times. Metropolitan Books.
- Rohner, R. P., & Veneziano, R. A. (2001). The Importance of Father Love: History and Contemporary Evidence. Review of General Psychology, 5(4), 382–405.
