Ψυχώσεις: Οι ψυχώσεις είναι σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές που χαρακτηρίζονται από απώλεια επαφής με την πραγματικότητα. Οι άνθρωποι με ψύχωση μπορεί να έχουν ψευδαισθήσεις (βλέπουν ή ακούν πράγματα που δεν υπάρχουν) και παραληρήματα (πεποιθήσεις που δεν απηχούν την πραγματικότητα).

Σχιζοφρένεια: Η σχιζοφρένεια είναι μια τέτοια χρόνια ψυχωσική διαταραχή που επηρεάζει τον τρόπο σκέψης, την αντίληψη, τη συναισθηματική αντίδραση και τη συμπεριφορά.

Θετικά Συμπτώματα

• Ψευδαισθήσεις: Οπτικές, ακουστικές ή άλλες αισθητηριακές εμπειρίες χωρίς πραγματική βάση.
• Παραληρήματα: Παράλογες πεποιθήσεις ή παρανοϊκές σκέψεις, όπως ότι κάποιος θέλει να προκαλέσει κακό ή ιδέες μεγαλείου.
• Διαταραγμένη σκέψη: Δυσκολία στη λογική σκέψη και στη συγκέντρωση.

Αρνητικά Συμπτώματα

• Συναισθηματική επιπέδωση: Ελάττωση των συναισθηματικών αντιδράσεων.
• Ανηδονία: Απώλεια ενδιαφέροντος για ευχάριστες δραστηριότητες.
• Κοινωνική απόσυρση: Απομόνωση από κοινωνικές σχέσεις.

Γνωστικά Συμπτώματα

• Διαταραχές στη μνήμη και την προσοχή.
• Δυσκολίες στη λήψη αποφάσεων και στην επίλυση προβλημάτων.

Επιλογές Θεραπείας

Φαρμακευτική Αγωγή

• Αντιψυχωσικά φάρμακα: Χρησιμοποιούνται για τη μείωση των ψυχωσικών συμπτωμάτων. Περιλαμβάνουν τα κλασικά αντιψυχωσικά (όπως η χλωροπρομαζίνη και η αλοπεριδόλη) τα άτυπα αντιψυχωσικά (όπως η ρισπεριδόνη και η ολανζαπίνη), αλλά και νεότερα φάρμακα όπως οι αναστολείς του μεταφορέα γλυκίνης τύπου 1 (GlyT1) και οι αγωνιστές των μουσκαρινικών υποδοχέων M1 και M4 (Iclepertin και Emraclidine, Xanomeline αντίστοιχα).

Ψυχοθεραπεία

• Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT): Εστιάζει στην αλλαγή των αρνητικών σκέψεων και συμπεριφορών.
• Οικογενειακή θεραπεία: Υποστήριξη και εκπαίδευση της οικογένειας για τη διαχείριση της διαταραχής.

Κοινωνική Υποστήριξη

• Υπηρεσίες αποκατάστασης: Βοηθούν τους ασθενείς να ανακτήσουν τις κοινωνικές και επαγγελματικές τους δεξιότητες.
• Ομάδες υποστήριξης: Παροχή αλληλοϋποστήριξης μεταξύ ανθρώπων που έχουν αυτή τη διάγνωση και μοιράζονται παρόμοιες εμπειρίες.

Νοσοκομειακή Περίθαλψη

• Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να χρειάζεται νοσηλεία για τη σταθεροποίηση της κατάστασης.

Πρόγνωση 

Θετικοί Προγνωστικοί Παράγοντες

• Πρόωρη παρέμβαση: Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία συνδέεται με καλύτερα αποτελέσματα.
• Συμμόρφωση με τη θεραπεία: Η τακτική λήψη φαρμάκων και η συμμετοχή σε ψυχοθεραπεία βελτιώνουν την πρόγνωση.
• Υποστηρικτικό περιβάλλον: Η υποστήριξη από την οικογένεια και το κοινωνικό δίκτυο είναι ζωτικής σημασίας.
• Μικρή σοβαρότητα αρχικών συμπτωμάτων: Τα λιγότερο σοβαρά αρχικά συμπτώματα συσχετίζονται με καλύτερη πρόγνωση.

Αρνητικοί Προγνωστικοί Παράγοντες

• Χρόνια συμπτώματα: Η μακρά διάρκεια των συμπτωμάτων χωρίς θεραπεία μπορεί να επιδεινώσει την πρόγνωση.
• Συνοδές διαταραχές: Η παρουσία άλλων ψυχικών ή σωματικών διαταραχών μπορεί να δυσχεραίνει την ανάρρωση.
• Φτωχή συμμόρφωση με τη θεραπεία: Η διακοπή των φαρμάκων ή η αποφυγή της θεραπείας μπορεί να οδηγήσει σε υποτροπές και επιβαρύνει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας μελλοντικά.

Μακροπρόθεσμη Πρόγνωση

• Υποτροπή: Η σχιζοφρένεια και οι ψυχώσεις είναι χρόνιες διαταραχές με πιθανότητα υποτροπών. Περίπου το 50% των ανθρώπων με αυτή τη διάγνωση θα βιώσουν επαναλαμβανόμενα επεισόδια.
• Λειτουργικότητα: Με την κατάλληλη θεραπεία, πολλοί ασθενείς μπορούν να διατηρήσουν καλή λειτουργικότητα και ποιότητα ζωής.
• Ανάγκη για δια βίου θεραπεία: Σε πολλές περιπτώσεις, απαιτείται μακροχρόνια φαρμακευτική αγωγή και τακτική παρακολούθηση για την πρόληψη των υποτροπών.

Στρατηγικές Βελτίωσης της Πρόγνωσης

• Συνεχής παρακολούθηση: Τακτικές επισκέψεις στον ψυχίατρο και κατάλληλες προσαρμογές στη θεραπεία.
• Εκπαίδευση και υποστήριξη οικογένειας: Η εκπαίδευση της οικογένειας για την κατανόηση της διαταραχής και την υποστήριξη του ασθενούς.
• Ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις: Προγράμματα επαγγελματικής αποκατάστασης και κοινωνικής επανένταξης.