Μειωμένη ερωτική επιθυμία στους άνδρες

Η ερωτική επιθυμία στους άνδρες είναι ένα δυναμικό στοιχείο της ανθρώπινης ψυχοσεξουαλικής φύσης, με βιολογικές, ψυχολογικές και κοινωνικές συνιστώσες. Μολονότι η κοινή αντίληψη ταυτίζει την ανδρική λίμπιντο με μια σταθερή, αδιάλειπτη δύναμη, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Η μειωμένη ερωτική επιθυμία μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά οι αιτίες και οι θεραπείες διαφοροποιούνται ανάλογα με τη δεκαετία της ζωής του άνδρα.

Ηλικία 20-30 ετών: Το άγχος της απόδοσης και οι ψυχολογικοί παράγοντες

Η δεκαετία των 20 είναι μια περίοδος έντονης σεξουαλικής δραστηριότητας, αλλά και διακυμάνσεων. Μολονότι η τεστοστερόνη βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδά της, πολλοί νέοι άνδρες βιώνουν μειωμένη σεξουαλική επιθυμία. Οι συχνότερες αιτίες περιλαμβάνουν:

• Άγχος απόδοσης και προσδοκίες: Ο κοινωνικός και πολιτισμικός λόγος που συνδέει τον ανδρισμό με τη σεξουαλική ικανότητα δημιουργεί πιέσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε αποφυγή της σεξουαλικής δραστηριότητας (Jern et al., 2018).
• Κατάθλιψη και αγχώδεις διαταραχές: Η ψυχική υγεία έχει άμεση σχέση με τη σεξουαλική επιθυμία. Η κατάθλιψη και οι κρίσεις άγχους μπορούν να μειώσουν τη λίμπιντο και να προκαλέσουν προβλήματα στύσης (Buvat et al., 2013) – διαβάστε περισσότερα και εδώ.
• Πορνογραφία και εξαρτητικές συμπεριφορές: Η υπερβολική κατανάλωση πορνογραφικού υλικού μπορεί να οδηγήσει σε προσαρμογή του εγκεφάλου σε μη ρεαλιστικά ερεθίσματα, μειώνοντας την επιθυμία για πραγματική σεξουαλική επαφή (Park et al., 2016).

Αντιμετώπιση

Η μείωση του άγχους, η ψυχοθεραπεία κι ένας ισορροπημένος τρόπος ζωής μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά. Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική στη διαχείριση του άγχους απόδοσης και των αρνητικών σκέψεων που επηρεάζουν τη λίμπιντο (McCabe et al., 2010).

Ηλικία 30-40 ετών: Εργασιακή πίεση, οικογενειακές υποχρεώσεις και μεταβολές στην τεστοστερόνη

Στη δεκαετία των 30, η ζωή των ανδρών γίνεται πιο πολύπλοκη με αυξημένες επαγγελματικές και οικογενειακές υποχρεώσεις. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιο στρες, κόπωση και μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας.

• Στρες και εργασιακή εξάντληση (burnout): Το επαγγελματικό στρες σχετίζεται άμεσα με την ελάττωση της τεστοστερόνης και της σεξουαλικής επιθυμίας (Miller et al., 2018)- ακούστε το σχετικό επεισόδιο του Podcast μας εδώ.
• Αλλαγές στον ύπνο και την ενέργεια: Η έλλειψη ποιοτικού ύπνου μειώνει τα επίπεδα τεστοστερόνης και αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης που καταστέλλει τη λίμπιντο (Leproult & Van Cauter, 2011).
• Εξασθένηση σχέσεων και μονοτονία: Οι άνδρες που βρίσκονται σε μακροχρόνιες σχέσεις συχνά βιώνουν μείωση της ερωτικής επιθυμίας λόγω έλλειψης ποικιλίας και συναισθηματικής απομάκρυνσης από τη σταθερή σχέση τους (McNulty et al., 2016).

Αντιμετώπιση

Η ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής, η επανασύνδεση μέσα στη σχέση με συναισθηματική επικοινωνία και η τακτική σωματική άσκηση (που αυξάνει την τεστοστερόνη) μπορούν να βοηθήσουν. Επιπλέον, η θεραπεία ζεύγους μπορεί να είναι ωφέλιμη όταν η μειωμένη επιθυμία συνδέεται με προβλήματα και εντάσεις στην προσωπική ζωή.

Ηλικία 40-50 ετών: Ορμονικές μεταβολές και ζητήματα υγείας

Η ανδρική τεστοστερόνη αρχίζει να μειώνεται σταδιακά μετά τα 40, και αυτό επηρεάζει τόσο τη σεξουαλική διάθεση όσο και τη στυτική λειτουργία (Zarrouf et al., 2009).

• Ανδροπάθεια (Late-onset hypogonadism): Σε ορισμένους άνδρες, η μείωση της τεστοστερόνης είναι πιο έντονη και μπορεί να συνοδεύεται από κόπωση, καταθλιπτική διάθεση και μείωση της λίμπιντο (Saad et al., 2008).
• Αυξημένος καρδιαγγειακός κίνδυνος: Η υψηλή χοληστερόλη και η υπέρταση σχετίζονται με αγγειακές βλάβες που μειώνουν τη ροή αίματος στο πέος και προκαλούν σεξουαλικά προβλήματα (Corona et al., 2010).
• Ψυχολογικοί παράγοντες και αλλαγές στην αυτοεικόνα: Πολλοί άνδρες αισθάνονται λιγότερο επιθυμητοί καθώς μεγαλώνουν και αυτό επηρεάζει την αυτοπεποίθηση και τη δική τους ερωτική επιθυμία.

Αντιμετώπιση

Ορμονικές εξετάσεις μπορούν να προσδιορίσουν εάν απαιτείται θεραπεία τεστοστερόνης, ενώ η υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής και η άσκηση μπορούν να καθυστερήσουν τις αρνητικές επιπτώσεις της γήρανσης. Παράλληλα, η ψυχολογική υποστήριξη είναι απαραίτητη για την αποδοχή των αλλαγών του σώματος.

Ηλικία 50+ ετών: Σεξουαλική ωριμότητα και νέες προτεραιότητες

Μετά τα 50, η σεξουαλική επιθυμία δεν εξαφανίζεται, αλλά επαναπροσδιορίζεται.

• Χρόνιες παθήσεις και φάρμακα: Ο διαβήτης, η υπέρταση και η χρήση ορισμένων φαρμάκων είναι δυνατόν μειώνουν τη λίμπιντο (Corona et al., 2014).
• Συναισθηματική σύνδεση αντί για έντονη σεξουαλική ορμή: Πολλοί άνδρες επικεντρώνονται στη συντροφικότητα και την ποιότητα της σχέσης, γεγονός που αλλάζει τη φύση της ερωτικής τους ζωής.

Αντιμετώπιση

Είναι εφικτή η θεραπεία υποκατάστασης τεστοστερόνης, όπου κρίνεται απαραίτητο, υπό αυστηρή ιατρική παρακολούθηση και βέβαια συστήνεται μια ενεργή, ισορροπημένη και πλήρης ζωή που πάντα βοηθάει την ερωτική διάθεση.

Υπάρχει όφελος από φάρμακα όπως το Viagra και το Cialis;

Φάρμακα όπως το Viagra (σιλδεναφίλη) και το Cialis (ταδαλαφίλη) έχουν μόνο έμμεσο ρόλο στη σεξουαλική επιθυμία των ανδρών. Ως αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης τύπου 5 (ενζύμου που διασπά μια ουσία που ρυθμίζει τη χαλάρωση των λείων μυών και την αγγειοδιαστολή) λειτουργούν βελτιώνοντας την αιματική ροή στο πέος και με αυτό τον τρόπο βοηθούν στη διατήρηση της στύσης. Ωστόσο, δεν αυξάνουν άμεσα την ερωτική επιθυμία (λίμπιντο), αλλά έχουν μία ήπια δευτερογενή θετική επίδραση σε εκείνες περιπτώσεις όπου η μειωμένη επιθυμία σχετίζεται με στυτική δυσλειτουργία ή με ψυχολογική ανασφάλεια.

Πότε έχουν ρόλο στη μειωμένη ερωτική επιθυμία;

• Όταν η μειωμένη επιθυμία συνδέεται με στυτική δυσλειτουργία
  • Πολλοί άνδρες με προβλήματα στύσης αποφεύγουν τη σεξουαλική επαφή λόγω άγχους απόδοσης και παγιδεύονται σε έναν φαύλο κύκλο. Η χρήση αυτών των φαρμάκων μπορεί να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στη σεξουαλική λειτουργία, αυξάνοντας έμμεσα την επιθυμία.
• Ψυχολογική ενίσχυση
  • Η βελτίωση της στυτικής λειτουργίας μπορεί να μειώσει το άγχος, την απογοήτευση και το αίσθημα αποτυχίας, γεγονός που επιτρέπει σε πολλούς άνδρες να αισθάνονται πιο σίγουροι και ερωτικά ενεργοί.
• Ανδρική ηλικιακή ανδροπάθεια και τεστοστερόνη
  • Στους άνδρες άνω των 40-50 ετών, όπου η τεστοστερόνη μειώνεται φυσιολογικά, μπορεί να συνδυάζεται η μειωμένη επιθυμία με τη στυτική δυσλειτουργία. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η χρήση αυτών των φαρμάκων σε συνδυασμό με μία ορμονική θεραπεία (όταν είναι απαραίτητη) μπορεί να φέρει καλύτερα αποτελέσματα.

Πότε δεν έχουν ρόλο;

• Όταν η μειωμένη ερωτική επιθυμία δεν σχετίζεται με στυτική δυσλειτουργία
  • Εάν ένας άνδρας δεν έχει πρόβλημα στύσης, αλλά απλώς δεν νιώθει ερωτική επιθυμία λόγω ψυχολογικών, ορμονικών ή περιβαλλοντικών παραγόντων (πχ. προβλήματα σχέσης), τότε αυτά τα φάρμακα δεν θα έχουν καμία επίδραση.
• Όταν το πρόβλημα είναι ορμονικό (χαμηλή τεστοστερόνη)
  • Αν η έλλειψη επιθυμίας οφείλεται σε χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης (υπογοναδισμός), τότε η κατάλληλη αντιμετώπιση είναι η ορμονική θεραπεία υποκατάστασης (TRT) και όχι αυτά τα φάρμακα.
• Όταν υπάρχουν ψυχολογικά αίτια
  • Το άγχος, η κατάθλιψη, τα τραύματα και η χρόνια ψυχική κόπωση καταστέλλουν τη λίμπιντο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ψυχοθεραπεία και η αλλαγές στον τρόπο ζωής είναι πιο αποτελεσματικές από τα φάρμακα για τη στύση.

Βιβλιογραφία

• Alan Shindel, Christian Nelson, Steven Brandes, Urologist Practice Patterns in the Management of Premature Ejaculation: A Nationwide Survey, The Journal of Sexual Medicine, Volume 5, Issue 1, January 2008, Pages 199–205.
• Buvat J, Maggi M, Gooren L, Guay AT, Kaufman J, Morgentaler A, Schulman C, Tan HM, Torres LO, Yassin A, Zitzmann M. Endocrine aspects of male sexual dysfunctions. J Sex Med. 2010 Apr;7(4 Pt 2):1627-56.
• Corona, G., Lee, D. M., Forti, G., O’Connor, D. B., Maggi, M., & Wu, F. C. (2010). Age-related changes in general and sexual health in middle-aged and older men: Results from the European Male Aging Study (EMAS). The Journal of Sexual Medicine, 7(4), 1362-1380.
• Corona, G., Rastrelli, G., Maseroli, E., Forti, G., & Maggi, M. (2014). Sexual function of the ageing male. Best Practice & Research Clinical Endocrinology & Metabolism, 27(4), 581-601.
• Lee H, Hwang EC, Oh CK, Lee S, Yu HS, Lim JS, Kim HW, Walsh T, Kim MH, Jung JH, Dahm P. Testosterone replacement in men with sexual dysfunction. Cochrane Database Syst Rev. 2024 Jan 15;1(1)
• McCabe, M. P., Sharlip, I. D., Atalla, E., Balon, R., Fisher, A. D., Laumann, E., & Segraves, R. (2010). Definitions of sexual dysfunctions in women and men: A consensus statement from the Fourth International Consultation on Sexual Medicine 2015. The Journal of Sexual Medicine, 13(2), 135-143.
• McNulty, J. K., Wenner, C. A., & Fisher, T. D. (2016). Longitudinal associations among relationship satisfaction, sexual satisfaction, and frequency of sex in early marriage. Archives of Sexual Behavior, 45(1), 85-97.
• Miller, G. E., Chen, E., & Parker, K. J. (2018). Psychological stress in childhood and susceptibility to the chronic diseases of aging: Moving toward a model of behavioral and biological mechanisms. Psychological Bulletin, 137(6), 959-997.
• Park, B. Y., Wilson, G., Berger, J., Christman, M., Reina, B., Bishop, K., & Doan, A. P. (2016). Is internet pornography causing sexual dysfunctions? A review with clinical reports. Behavioral Sciences, 6(3), 17.
• Zarrouf, F. A., Artz, S., Griffith, J., Sirbu, C., & Kommor, M. (2009). Testosterone and depression: Systematic review and meta-analysis. Journal of Psychiatric Practice, 15(5), 289-305.