Η προσθήκη τετρααιθυλιούχου μολύβδου στη βενζίνη, που ξεκίνησε το 1923, είχε ως στόχο τη βελτίωση της απόδοσης των κινητήρων. Ωστόσο, αποδείχθηκε ότι αυτή η πρακτική είχε σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, και ιδιαίτερα στην ψυχική υγεία όσων εκτέθηκαν σε αυτόν. Μια πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου Duke (ΗΠΑ) εκτίμησε ότι η χρήση μολυβδούχου βενζίνης έχει προκαλέσει 151 εκατομμύρια περιστατικά ψυχικών διαταραχών μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, με τη μεγαλύτερη επιβάρυνση να καταγράφεται στη Γενιά Χ, δηλαδή σε όσους γεννήθηκαν μεταξύ 1965 και 1980.
Ο μόλυβδος είναι ένα ισχυρό νευροτοξικό μέταλλο που, ειδικά στα παιδιά, μπορεί να προκαλέσει νοητική υστέρηση, μειωμένο δείκτη νοημοσύνης και ψυχικές διαταραχές όπως κατάθλιψη, άγχος και υπερκινητικότητα. Η έκθεση σε μόλυβδο κατά την παιδική ηλικία έχει συνδεθεί με μακροχρόνιες επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και την προσωπικότητα, οδηγώντας σε πιο νευρωτικές και ασταθείς συμπεριφορές στην ενήλικη ζωή.
Ο μόλυβδος επιδρά στον εγκέφαλο κυρίως μέσω της διαταραχής βασικών νευροβιολογικών λειτουργιών, καθώς επηρεάζει την ανάπτυξη και τη λειτουργία των νευρώνων. Πιο συγκεκριμένα, μπορεί να αντικαταστήσει το ασβέστιο στις συνάψεις, διαταράσσοντας τη νευροδιαβίβαση, τη νευροπλαστικότητα και τη συναπτική ανάπτυξη, που είναι κρίσιμες για τη μάθηση και τη μνήμη.
Επιπλέον, αυξάνει το οξειδωτικό στρες και προκαλεί φλεγμονώδεις αποκρίσεις στον εγκέφαλο, οδηγώντας σε βλάβες στο DNA και στις κυτταρικές μεμβράνες. Η έκθεση στον μόλυβδο κατά την πρώιμη παιδική ηλικία, όταν ο εγκέφαλος είναι σε φάση ταχείας ανάπτυξης, μπορεί να έχει μόνιμες επιπτώσεις στις περιοχές του προμετωπιαίου φλοιού, που εμπλέκονται στη λήψη αποφάσεων, την αυτορρύθμιση και την εκτελεστική λειτουργία. Αυτές οι αλλαγές σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για γνωστικά προβλήματα, διαταραχές συμπεριφοράς και ψυχικές ασθένειες όπως η κατάθλιψη και το άγχος.
Επιπλέον, η έκθεση σε μόλυβδο έχει συνδεθεί με αλλαγές στην προσωπικότητα, όπως αυξημένο νευρωτισμό και μειωμένη ευσυνειδησία, που με τη σειρά τους αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιακών παθήσεων και νεφρικής ανεπάρκειας.
Η χρήση μολυβδούχου βενζίνης κορυφώθηκε δυστυχώς στις δεκαετίες του 1960 και 1970, οπότε απελευθερώθηκαν μεγάλες ποσότητες μολύβδου στην ατμόσφαιρα μέσω των καυσαερίων των οχημάτων. Αυτή η έκθεση είχε ως αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να εκτεθούν σε επίπεδα μολύβδου 1.000 έως 10.000 φορές υψηλότερα από τα φυσιολογικά.
Στην Ελλάδα, η μολυβδούχος βενζίνη καταργήθηκε οριστικά το 2003. Ωστόσο, η έκθεση σε μόλυβδο συνεχίζεται μέσω άλλων πηγών, όπως παλαιά κτίρια με μολυβδοσωλήνες, ή χρώματα που περιέχουν μόλυβδο. Αν ανησυχείτε για τις πιθανές επιπτώσεις της έκθεσης σε μόλυβδο στη δική σας υγεία, μη διστάσετε να μας συμβουλευτείτε. Οι κατάλληλες εξετάσεις και η εξατομικευμένη υποστήριξη μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε τις ανησυχίες σας και να προστατεύσετε την υγεία σας μακροπρόθεσμα.
Συνολικά, η ιστορική χρήση μολυβδούχου βενζίνης φαίνεται ότι έχει εκτεταμένες και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην ψυχική υγεία πολλών γενεών, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία της προσεκτικής αξιολόγησης των περιβαλλοντικών παραγόντων που επηρεάζουν την ανθρώπινη υγεία.
Βιβλιογραφία
- Politic.gr. (2024, 4 Δεκεμβρίου). Πώς ο μόλυβδος στη βενζίνη επηρέασε την ψυχική υγεία. https://www.politic.gr/eidiseis/pos-o-molyvdos-sti-venzini-epirease-tin-psychiki-ygeia-mias-olokliris-genias/
- Ruben, A., & Hauer, M. (2024). Leaded gasoline and mental health: Estimating the long-term impacts of lead exposure. Journal of Child Psychology and Psychiatry. https://www.medscape.com/viewarticle/leaded-gas-exposure-tied-151-million-excess-cases-mental-2024a1000mp4
- in.gr. (2024, 4 Δεκεμβρίου). Πώς ο μόλυβδος στη βενζίνη έβλαψε το μυαλό μιας ολόκληρης γενιάς. Ανακτήθηκε από https://www.in.gr/2024/12/04/in-science/episthmes/pos-o-molyvdos-sti-venzini-evlapse-myalo-mias-olokliris-genias/
- Techmaniacs. (2024, 5 Δεκεμβρίου). Πως ο μόλυβδος στη βενζίνη κατέστρεψε μια ολόκληρη γενιά! Ανακτήθηκε από https://techmaniacs.gr/pos-o-molyvdos-sti-venzini-katestrepse-mia-olokliri-genia/
