Νέα επιστημονικά ευρήματα φέρνουν ελπίδα στη πρόληψη της άνοιας, καθώς δύο πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ότι ορισμένα φάρμακα για τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 ενδέχεται να μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
Συγκεκριμένα, οι αγωνιστές των υποδοχέων GLP-1 (όπως η σεμαγλουτίδη – γνωστή με την εμπορική ονομασία Ozempic, η Τιρζεπατίδη – γνωστή με την εμπορική ονομασία Mounjaro και η Λιραγλουτίδη – γνωστή με την εμπορική ονομασία Victoza) και οι αναστολείς SGLT2 (όπως η εμπαγλιφλοζίνη – γνωστή με την εμπορική ονομασία Jardiance) συνδέονται με σημαντικά μειωμένο κίνδυνο άνοιας και άνοιας τύπου Αλτσχάιμερ. Μια μελέτη που ανέλυσε δεδομένα από περισσότερους από 90.000 ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 διαπίστωσε ότι όσοι λάμβαναν GLP-1RAs είχαν 33% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας, ενώ όσοι λάμβαναν SGLT2is είχαν 43% χαμηλότερο κίνδυνο, σε σύγκριση με άλλες αντιδιαβητικές θεραπείες.
Μια δεύτερη μελέτη, που περιλάμβανε μετα-ανάλυση 26 κλινικών δοκιμών με περισσότερους από 160.000 συμμετέχοντες, επιβεβαίωσε ότι οι GLP-1RAs σχετίζονται με μείωση του κινδύνου για κάθε είδους άνοια κατά 45%, ενώ δεν παρατηρήθηκε παρόμοιo ευρύ όφελος για τους SGLT2is.
Οι μηχανισμοί πίσω από αυτήν την προστατευτική επίδραση δεν είναι πλήρως κατανοητοί, αλλά οι ερευνητές υποθέτουν ότι μπορεί να σχετίζονται με τη μείωση της φλεγμονής στον εγκέφαλο, τη βελτίωση της αγγειακής υγείας και την ενίσχυση της νευρογένεσης. Επιπλέον, τα φάρμακα αυτά έχουν ήδη αποδειχθεί ότι προσφέρουν καρδιοπροστατευτικά οφέλη, τα οποία ενδέχεται να συμβάλλουν στην προστασία του εγκεφάλου.
Αν και τα ευρήματα είναι ενθαρρυντικά, υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω έρευνα, ιδίως μέσω μακροχρόνιων, προοπτικών μελετών, για να επιβεβαιωθεί η αποτελεσματικότητα αυτών των φαρμάκων στην πρόληψη της άνοιας, τόσο σε ανθρώπους που πάσχουν με διαβήτη όσο και για εκείνους χωρίς διαβήτη. Είναι επίσης σημαντικό να εξεταστούν οι πιθανές παρενέργειες και οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της μακροχρόνιας χρήσης αυτών των νέων φαρμάκων σε έναν ευρύτερο πληθυσμό.
Αλλά σε κάθε περίπτωση, αυτή η ανακάλυψη ανοίγει νέους δρόμους στην πρόληψη για την άνοια και προσφέρει ελπίδα για την ανάπτυξη πιο αποτελεσματικών στρατηγικών αντιμετώπισης της νόσου στο μέλλον, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς τη χρόνια στασιμότητα στην ανάπτυξη αποτελεσματικών παρεμβάσεων για την πρόληψη της άνοιας. Μέσα σε ένα πεδίο όπου κυριαρχεί η αβεβαιότητα και η απογοήτευση, η πιθανότητα να προσεγγίσουμε την άνοια προληπτικά μέσα από ήδη διαθέσιμες θεραπείες είναι μια πραγματική αχτίδα ελπίδας.
Βιβλιογραφία
Huilin Tang et al. (2025). GLP-1RA and SGLT2i Medications for Type 2 Diabetes and Alzheimer Disease and Related Dementias. JAMA Neurology.
Allie Seminer et al. (2025). Cardioprotective Glucose-Lowering Agents and Dementia Risk. JAMA Neurology.
Tim Newman. (2025, April 9). Diabetes drugs like Ozempic or Jardiance may slash Alzheimer’s risk. Medical News Today.
