Άρθρο στην εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ”
Μολονότι στον κοινό νου φαντάζουν αδιανόητες, οι παιδοκτονίες από το χέρι του γονέα είναι ένα υπαρκτό φαινόμενο και δυστυχώς όχι τόσο σπάνιο. Μεγάλες μελέτες από χώρες στην Ευρώπη με αρκετά περιστατικά, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Δανία, έχουν καταδείξει ότι μόνο ο ένας στους τρεις παιδοκτόνους γονείς έχουν γνωστό ψυχιατρικό ιστορικό όπως οι διαταραχές της διάθεσης, οι ψυχώσεις, οι διαταραχές προσωπικότητας και οι καταχρήσεις αλκοόλ ή ουσιών.
Στην πρώτη και στη δεύτερη περίπτωση ξεχωρίζουν τα περιστατικά επιλόχειας κατάθλιψης και ψύχωσης, ενώ στην τρίτη τα περιστατικά μεταιχμιακής, ναρκισσιστικής και αντικοινωνικής διαταραχής προσωπικότητας, που αναγνωρίζονται ως ο κοινός παρονομαστής στον χαρακτήρα των περισσότερων παιδοκτόνων και αποκαλύπτονται συνήθως μετά το έγκλημα κατά την εξέταση των δραστών.
Χωρίς να συνεπάγονται περιορισμένη ικανότητα δικαιοπραξίας – δηλαδή μειωμένο καταλογισμό και φτωχή επίγνωση της πραγματικότητας -, οι διαταραχές προσωπικότητας αφορούν σε ένα άκαμπτο μοτίβο σκέψης και συμπεριφοράς που αποκλίνει σημαντικά από τη λειτουργία του μέσου ανθρώπου. Για παράδειγμα περί τη σχέση του εαυτού με το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο, όπως ότι υπάρχει μεγάλη, προσωποποιημένη αδικία, ότι δεν αναγνωρίζεται η αξία του πάσχοντος, ότι δεν υπάρχει πραγματική κατανόηση στα προβλήματα που αντιμετωπίζει εκ μέρους των οικείων ή ότι αυτά τα προβλήματα είναι μείζονα ενώ στην πραγματικότητα δεν διαφέρουν σημαντικά από την καθημερινή ανθρώπινη εμπειρία. Ένα άτομο με διαταραχή προσωπικότητας δυσκολεύεται γενικά να αντιληφθεί τους γύρω του με ενσυναίσθηση και να συσχετιστεί ουσιαστικά με τις καταστάσεις και τους άλλους ανθρώπους.
Με τα παραπάνω υπόψη, οι παιδοκτονίες λαμβάνουν χώρα είτε ως «ατυχήματα» εξαιτίας της κακοποιητικής ή της σφόδρα παραμελητικής γονεϊκής λειτουργίας, είτε ως εκδικητικές ενέργειες για την «τιμωρία» του άλλου συντρόφου ή και της κοινωνίας συνολικά, είτε επειδή τα παιδιά λογίζονται ως ανεπιθύμητα διότι έχουν προσθέσει ιδιαίτερο βάρος – για παράδειγμα οικονομικό – πάνω στον συνηθισμένο τρόπο ζωής του γονέα, ή τέλος ως «αλτρουιστικές» πράξεις που «διασώζουν» τα παιδιά από την αδικία του κόσμου. Με έμφαση στο τελευταίο, καταγράφονται ενίοτε παιδοκτονίες που αποσκοπούν στη «σωτηρία» ενός παιδιού που αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα υγείας από τις αντιξοότητες που εκείνο θα συναντήσει μεγαλώνοντας.
Το σύνδρομο Μυνχάουζεν (απευθείας ή διά αντιπροσώπου) πήρε το όνομά του από το γνωστό παραμύθι «Οι φανταστικές περιπέτειες του Βαρώνου Μυνχάουζεν στη Ρωσία» (1785) του Γερμανού παραμυθά Ρούντολφ Ράσπε, στο οποίο ο ήρωας Βαρώνος Μυνχάουζεν αφηγείται υπερβολικές και σουρεαλιστικές ιστορίες όπου υποτίθεται ότι πρωταγωνίστησε.
Aφορά σε ανθρώπους που δημιουργούν κατ΄επανάληψη και τεχνιέντως ορισμένα ιατρικά σημεία, ή σκαρφίζονται μη υπαρκτά συμπτώματα για τον εαυτό τους (απευθείας) ή για συγγενείς τους (δια αντιπροσώπου), με σκοπό την επίσκεψη σε ιατρούς. Το κάνουν γιατί χρειάζονται να νιώθουν ότι έχουν συνέχεια την προσοχή και την φροντίδα των άλλων, όπως των οικείων τους ή και των ιατρών και πιστεύουν και οι ίδιοι σε μεγάλο βαθμό στα σημεία και στα συμπτώματα που έχουν δημιουργήσει, αλλά όχι εξαιτίας του φόβου τους για αυτά.
Δεν το κάνουν για την αποζημίωση πχ. από ασφάλειες ζωής, είτε για άδειες από τη δουλειά τους, ούτε εξαιτίας Άγχους Ασθενείας (υποχονδρίασης) όπου ένας άνθρωπος ανησυχεί αδιάλειπτα για μη υπαρκτά προβλήματα υγείας. Επίσης, αυτό το σύνδρομο δεν αφορά σε πραγματικές καταστάσεις υγείας, όπως εν προκειμένω τα πραγματικά νοσήματα των παιδιών της οικογένειας στην Πάτρα που απασχολεί την επικαιρότητα. Αυτά τα δύστυχα παιδιά είχαν αληθείς διαγνώσεις από ιατρούς. Η περίπτωση να κατέληξαν από δόλο και όχι από τις επιπλοκές των νοσημάτων τους δεν μπορεί να είναι σχετική με το σύνδρομο Μυνχάουζεν δια αντιπροσώπου αλλά με εντελώς διαφορετικές ψυχικές καταστάσεις. Η χρήση αυτής της διάγνωσης είναι λοιπόν εσφαλμένη εδώ. Ωστόσο είναι αδόκιμο και επιεικώς άκομψο να εικάζουμε οι ειδικοί οτιδήποτε ενόσω μία υπόθεση τελεί υπό διερεύνηση.
