Η στυγερή δολοφονία του διευθύνοντος συμβούλου της ασφαλιστικής εταιρείας UnitedHealthcare, Brian Thompson στη μέση του δρόμου στη Νέα Υόρκη την περασμένη Τετάρτη (4/12/24) από άγνωστο δράστη, αναδεικνύεί – με φαιδρό τρόπο – τις επικίνδυνες και απάνθρωπες πρακτικές που ακολουθούν ορισμένες ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.
Σύμφωνα με αναφορές, ο Thompson δέχθηκε πυροβολισμούς έξω από το ξενοδοχείο Hilton Midtown, σε μια επίθεση που οι τοπικές αρχές χαρακτηρίζουν ως στοχευμένη. Στο σημείο του εγκλήματος βρέθηκαν κάλυκες με τις λέξεις “deny”, “defend” και “depose”, που αντιστοιχούν σε απαντήσεις που δίνουν οι ασφαλιστικές εταιρείες στις ΗΠΑ όταν αρνούνται ή καθυστερούν να αποζημιώσουν προτεινόμενες ιατρικές θεραπείες.
Αν και η υπόθεση παραμένει υπό διερεύνηση, φαίνεται ότι προστίθεται σε ένα αυξανόμενο κύμα δημόσιας δυσαρέσκειας στις ΗΠΑ για την αδικία που βιώνουν οι πολίτες όταν βλέπουν τις υγειονομικές τους ανάγκες να παραμερίζονται μπροστά στα συμφέροντα των εταιρειών και στην κυριαρχία του κέρδους. Ασθενείς με καρκίνο δεν λαμβάνουν έγκριση για χημειοθεραπείες, επείγουσες επεμβάσεις καρδιάς αναβάλλονται…
Αυτή η δυναμική δεν είναι δυστυχώς μακρινή για την ελληνική πραγματικότητα. Η συστηματική υποχρηματοδότηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) και η σταδιακή μετακύλιση των υγειονομικών δαπανών προς τον ιδιωτικό τομέα έχουν αρχίσει να συμβάλλουν σε μία παρόμοια ανησυχητική τάση παντοδυναμίας των ασφαλιστικών εταιρειών ελέω κράτους. Ενόσω το δημόσιο σύστημα υγείας απαξιώνεται, οι ιδιωτικές ασφάλειες μετατρέπονται σε “σωσίβιο” για τους πολίτες που αγωνιούν για υπηρεσίες υγείας υψηλής ποιότητας και για ικανοποιητική ιατρική φροντίδα.
Η σκοπούμενη απαξίωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας
Στην Ελλάδα, οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία βρίσκονται κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: μόνο το 5,1% του ΑΕΠ δαπανάται για τη δημόσια υγεία, τη στιγμή που ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ ξεπερνά το 7%. Η δημόσια κατά κεφαλήν δαπάνη υγείας στην Ελλάδα ανέρχεται σε 1.785 δολάρια, ενώ στην Πορτογαλία είναι 2.640 δολάρια και ο μέσος όρος της ΕΕ φτάνει τα 3.618 δολάρια.
Η υποχρηματοδότηση υπονομεύει τη λειτουργία του ΕΣΥ, οδηγώντας σε ελλείψεις προσωπικού, παρακμάζουσες υποδομές, απαρχαιωμένο εξοπλισμό και μακροχρόνιες αναμονές. Το κενό που αφήνει το Εθνικό Σύστημα Υγείας καλύπτεται ολοένα και περισσότερο από τον ιδιωτικό τομέα. Σήμερα, οι ιδιωτικές εισφορές υγείας στη χώρα μας ανέρχονται στο 40% της συνολικής δαπάνης, ποσοστό διπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Μάλιστα, το ποσοστό ιδιωτικής δαπάνης στη χώρα μας είναι από τα υψηλότερα στις χώρες του ΟΟΣΑ, καθώς αντιστοιχεί σε 3,1% του ΑΕΠ έναντι 1,7% του μέσου όρου.
Η σταδιακή απαξίωση του ΕΣΥ δεν είναι απλώς προϊόν κακής διαχείρισης. Η μείωση των δημόσιων δαπανών υγείας εντάσσεται σε μια λογική δημοσιονομικών στόχων, όπου η “ευημερία των αριθμών” υπερισχύει της πραγματικής ευημερίας των πολιτών. Η έλλειψη εμπιστοσύνης που δημιουργείται στους πολίτες για τη δημόσια υγεία, τους ωθεί να αναζητούν εναλλακτικές λύσεις στον ιδιωτικό τομέα, υποκύπτοντας σε ένα σύστημα που ασφαλώς προτεραιοποιεί την κερδοφορία. Πρόκειται δε για μία ανισορροπία που περιορίζει την πρόσβαση σε προληπτικές και θεραπευτικές υπηρεσίες, ιδιαίτερα για τα νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα, και απειλεί την υγεία των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.
Το παράδειγμα της UnitedHealthcare
Η δολοφονία του Brian Thompson στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ίσως ένα τραγικό σύμπτωμα μίας αντίδρασης – με τον πιο λάθος τρόπο – απέναντι στη γενικευμένη επικράτηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας πάνω σε κάθε πτυχή της υγείας και στις ζοφερές επιπτώσεις της.
Η χρήση τεχνητής νοημοσύνης από την εταιρεία με σκοπό την αυτοματοποίηση των απορρίψεων θεραπειών, καταγγέλεται ότι είχε ως αποτέλεσμα να στερηθούν χιλιάδες άνθρωποι απαραίτητες ιατρικές παροχές. Η αυξανόμενη οργή απέναντι σε τέτοιες πρακτικές προειδοποιεί για το πού μπορεί να οδηγήσει η κυριαρχία του ιδιωτικού τομέα στην υγεία.
Τι μπορεί να γίνει
Για να αντιστραφεί η τάση και να αποφύγουμε αυτά τα φαινόμενα στην Ελλάδα – όπου το ιδιωτικό επιχειρείν θα παίρνει αποφάσεις ζωής και θανάτου -, είναι κρίσιμο να αναλάβει ξανά η Ελληνική πολιτεία τις ευθύνες της για την κοινωνία – με σοβαρότητα – αντί να επιμένει στην προοδευτική εξωτερική τους ανάθεση. Οι κυβερνήσεις πρέπει να αναγνωρίσουν ρητά την πολύ βασική και αυτονόητη υποχρέωσή τους απέναντι στους πολίτες: Υγεία για όλους, με τους καλύτερους δυνατούς όρους.
Η διάσωση και βελτίωση του δημόσιου συστήματος υγείας προϋποθέτει:
- Αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης για την κάλυψη των αναγκών του ΕΣΥ, διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητά του.
- Βελτίωση των συνθηκών εργασίας για το υγειονομικό προσωπικό, ώστε να προσελκύονται και να παραμένουν στο ΕΣΥ εξειδικευμένοι επαγγελματίες.
- Επένδυση σε σύγχρονες υποδομές και τεχνολογία, για την αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.
- Πολιτικές διαφάνειας και λογοδοσίας που θα αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στο δημόσιο σύστημα υγείας και στη δημόσια ασφάλιση.
Η υγεία δεν είναι εμπόρευμα. Είναι δικαίωμα, θεμελιώδες για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Η υπεράσπιση του δημόσιου συστήματος υγείας – που μπορεί να εγγυηθεί ιατρικές υπηρεσίες χωρίς εκπτώσεις από την πίεση των ασφαλιστικών εταιρειών – είναι καθήκον όλων μας. Όχι μόνο για εμάς, αλλά και για τις επόμενες γενιές.
Βιβλιογραφία
- BBC News. (2024). UnitedHealthcare CEO Brian Thompson killed in New York shooting.
- Economia.gr. (n.d.). Η υποχρηματοδότηση του συστήματος υγείας στην Ελλάδα και η δυνητική συμβολή της ιδιωτικής ασφάλισης.
- News247.gr. (n.d.). Ποιες συνέπειες θα έχει η ιδιωτικοποίηση του ΕΣΥ;
- The Sun. (2024). UnitedHealthcare CEO killers gun malfunction may have been for show and linked to secret message on bullets.
- WSJ. (2024). UnitedHealthcare CEO Brian Thompson shot and killed in New York: Investigation ongoing.
- Offlinepost.gr. (2019). Οι επιπτώσεις των ιδιωτικών δαπανών υγείας στην Ελλάδα.
- NYMag. (2024). UnitedHealthcare shooting inevitable outcome of systemic failure.
- Wikipedia. (2024). Killing of Brian Thompson.
